نخستین صورت سازه فرهنگی «غرب» و «تجدد» در ایران معاصر

صورت نخستین علم حضوری‌

گونه‌شناسی جریان‌شناسی‌های فکری-فرهنگی در ایران معاصر

جریان‌های فکری-فرهنگی هر کدام به اعتباری جریان نامیده شده‌اند؛‌ این اعتبار ناشی از آرای آنان، کنش‌گران مطرح، تاثیرات عینی در صحنه اجتماع، گروه‌های حامی و... است، اما با کدامین معیار یا براساس کدام مقسمی، می‌توان تصویری از فضای نظری جامعه ایران در سده اخیر به‌دست داد. این پرسش اصلی مقاله حاضر است که تلاش شده با استفاده از منابع مختلف، اصلی‌ترین مبانی یا مبادی تفکیک و تقسیم‌ جریان‌های فرهنگی کشور...

تحلیل نشانه شناختی از منظر تقابل فرهنگی سنت و تجدد در آثار هنرمندان معاصر ایران

در سده گذشته (به طور رسمی پس از انقلاب مشروطه 1282ه.ش) تقابل جدی فرهنگ سنتی با فرهنگ غربی و دستاوردهای آن در جامعه ایرانی شکل گرفت. از نتایج حاصل از این تقابل شکل گیری مفهوم و حرکت "تجدد" به معنای نوگرایی بود. به نظر می رسد مراحل تجددطلبانه و تغییرات ناشی از آن، هویت هنر معاصر ایران را تعریف می کند. بر طبق نتایج حاصل از این تحلیل، تجدد در حوزه هنر نقاشی ایران، باعث درک واقعی تر مفهوم غرب، شکل گ...

فقدان تجدد و رزمجویی ذهنیت عرفانی/دوجایگاهی در بستر تاریخ معاصر ایران

سال‌های دهة 40 و 50 خورشیدی آغازگاه ظهور روشنفکرانی بود که در مقالة حاضر ذیل مفهوم ذهنیت عرفانی/ دو جایگاهی قرار می‌گیرند؛ روشنفکرانی که بیش از آنکه در پی مفاهیمی همچون نوسازی، مرزهای ملی و اندیشه ترقی باشند، در پی تخریب نهادهای مدرن ناشی از مشروطه برآمدند و در این چالش به ذوب مفاهیمی یادشده پرداختند. این روشنفکران (روشنفکران شبه‌مذهبی، روشنفکران چپ و روشنفکران دولتی) نه‌تنها پیوندی با اندیشة ت...

تجدد و زمینه سازی ظهور جنبش های اجتماعی در غرب

این مقاله تلاشی است برای نشان دادن نقش تجدد و مؤلفه های اصلی آن در شکل دادن به جنبش های اجتماعی در غرب. پس از بحثی مفهومی دربارة تجدد و رابطة میان مؤلفه های آن‘ به این نکته اشاره شده که تجدد در تمامیت خود زمینة ایجاد هویت جمعی معطوف به کنش اجتماعی – یعنی شرایط اصلی برای شکل گیری جنبش های اجتماعی – را فراهم ساخت. اگر در یک ساده سازی مفهومی ‘ تجدد را شامل سه صورت بندی فرهنگی (گفتمان تجدد) ‘ اقتصا...